Bitwa pod Warką

Bitwa pod Warką, 7 kwietnia 1656 r.

Jakoż zdarzył Bóg i fortuna, że niedaremne były zapędy jego, bo pod Kozińcami pierwszą straż napadłszy, ochotnikiem z gruntu zniósł. Rzadki z nowiną o następującem wojsku polskiem znać do taboru dając dobiegł pod Ryczywołem, który niespodziewaną zmieszany trwogą w zad ku Warcie na całą noc powrocił i przebywszy Pilicę rzekę przez most, most zrzucił, a sam za miastem Warką trochę się ku dniowi ustanowił. Aleć nic nieomieszkały Czarniecki, bo tymże pędem jako pierwsza straż w Kozienicach tylko zniesiona była, także nocą pod Warkę podstępuje, a zastawszy most zrzucony za nim, wojsko wszystko wpław rzekę dość nieszeroką, ale głęboką i klijowatą przed kwietnią niedzielą przebywa, i w też tropy na świeżo ruszony tabor i wojsko tych książąt pod borem pół milę za Warką dogania. Troszkę się było wojsko nieprzyjacielskie boru się dobrawszy zastanowiło, i jako przy fortecy z ludem ognistym oprzeć się chciało, żeby się tymczasem tabor dość we wszystko zamożny ku zamkowi czerskiemu umknąć mógł; aleć nie długo ta im służyła zasłona, bo od pułków królewskiego i hetmańskiego i kasztelana sendomirskiego z czoła i z boku ogarnieni, tył podać musieli; na których wojsko siadłszy mil sześć albo siedm borem, piaskami aż pod samę Warszawę jechali, oprócz że same książęta w bok trochę do Czerska w kilkaset koni udali się, i tam się w zameczku zawarli. Pobranie oficerów żywcem ledwie nie wszystkich, kornetów specjalnych nowych 16, tabor wszystek z pieniądzmi, srebrem, złotem, suknami i inszemi dostatkami i żywnością wszelką zrabowano, trupa ze cztery tysiące prócz pojmanych położono, książętom w Czersku zawartym, tak dalece nic nie czyniono, i owszem snać za pewnym datkiem sfolgowano, pewne z nimi traktaty uczyniwszy i przysięgę odebrawszy, że się do domów wrócić i Szwedom więcej pomagać nie będą. Tak to szczęśliwie sprawiwszy wojsko nazad do Warki powróciło, a stamtąd w dzień kwietnej niedzieli z starszyzną i z kornetami niemieckiemi Andrzeja Moszyńskiego do króla Kazimierza z nowiną o otrzymanej wiktorji z tych książąt wyprawiono. Szczęśliwa to była i mało co w ludziach szkodliwa wojsku polskiemu ekspedycja, bo oprócz Stępkowskiego porucznika, Myszkowskiego wojewody krakowskiego pod Kozieńcami, a Chohda chorążego roty Zamojskiego podczaszego koronnego, mało tam kto zdrowiem zapieczętował. Postrzelonych ale nieco szkodliwie trochę było więcej.